Kullandığımız Türkçe klavye
Tarih: 8 Temmuz, 2008 | Yazar: Hasan YılmazHer gün yazı yazarken klavyeye baka baka ya da bakmadan zaman geçiriyorsunuz. Hiç dikkat ettiniz mi harflerin dağılımına?
Türkçe karakter olarak nitelediğimiz 6 harf (Ğ, Ü, Ş, İ, Ç ve Ö) Q klavyede en sağda emaneten duruyorlar. Türkçe Q klavye diye uydurulan bir pazarlama yalanıdır bu. Adı bile yabancı. Hemen sağ tarafa çakılıp yutturulmuştur insanlara.
Q klavyenin dışında Türkçe’ye uygun olarak yapılmış F klavye mevcut. Aşağıdaki görsellerde Türkçe’de en çok kullanılan harflerin klavyeler üzerindeki yerleşimlerini görülüyor. F klavyedeki harfler daha derli toplu duruyor.
F klavyede harflerin kullanım sıklığı %49’u sol ele %51’i de sağ ele dağılmıştır.
F klavyenin hikayesi
Türkçe sözlerde çok sık kullanılan seslerin karşılığı olan harfler F klavyede en kolay ulaşılabilecek yerlere serpiştirilmiştir. Türkçedeki harflerin kullanılma oranlan, ünlü-ünsüz ses ilişkileri, hece ve söz yapısı, parmakların kuvvet, yetenek ve işleklikleri göz önünde bulundurularak üretilen F klavye, bu özellikleri bakımından Türkçeye çok uygundu. Yaklaşık 30.000 Türkçe sözün ölçü alındığı bir değerlendirmede a harfi 26.323, e harfi 16.308, k harfi 13-542, i harfi 13.384, m harfi 11.263, l harfi 10.496, t harfi 9-669, r harfi 8.698 kez geçmekteydi. Bu oran göz önünde bulundurularak söz konusu harfler, F klavyede en uygun yerlere yerleştirilmiştir. Q klavyede ise en çok kullanılan harfler tabir caizse klavyenin en ücra köşelerine dağıtılmış durumdadır. Buna karşılık, Türkçede 30.000 sözde sadece 125 defa geçen ve en az kullanılan harf olan j harfi, Q klavyede en uygun yere konulmuştur. F klavyede bu harfin yerinde Türkçede en fazla kullanılan ünsüz olan k harfi bulunmaktadır.
Ülkemizde Bakanlıklar Arası Standardizasyon Komitesi 20 Ekim 1955 günü F klavyenin bu özelliğini resmen kabul etmiş, daha sonra Türk Standartları Enstitüsü ile Devlet Malzeme Ofisi de bu kararı benimsemiştir.
F klavyenin önündeki engeller
- İşletmelerin neredeyse hepsinin Q klavye kullanıyor olması.
- İnsanların alışkanlıklarından vazgeçmesi zordur.
- Birçok yazılımda kısayolların Q klavyeye göre düzenlenmesi.
- Yasalardaki boşluklar Q klavyenin kullanımına çanak tutuyor.
F klavyenin yaygınlaşması için ne yapabilirsiniz?
- Gözünüzü karartıp bir F klavye satın alın, kullanın. Özellikle öğrenciler için şu tatil günleri yeni bir şeyler öğrenmenin tam zamanı. (Bulmak zordur. İnternette arıyorsanız daha çok F ve Q klavyenin karşılaştırmalarına rastlayacaksınız.)
- Satın almayacak olsanız da satış görevlilerine sorun F klavye olup olmadığını. Müşteriden F klavye talebinin arttığını gören satıcı arz etmeye de başlayacaktır.
- F ve Q klavye hakkında bilgi sahibi olup bilginizi paylaşın.
Sonuç : Q klavyenin nereden çıktığını araştırırken F klavye gerçeğini öğrendim. Bilimsel bir araştırmanın ürünü F klavye. Sadece Q klavye kullandım şu günlere kadar. Birkaç gün içinde F klavye alıp kullanmaya başlıyorum. Q klavye ile F klavye farkını yazıya dökerim bir süre sonra.
—
Kaynaklar
Ana Konu: Genel
Temmuz 17th, 2008 at 9:33
Bu harika derleme için çok teşekkürler.
Benim F klavye’ye geçmek istemememdeki en önemliğ neden kısa yol tuşlarıdır. işim gereği tüm programlarda kısayol kullanıyorum.
Bu konu hakkında bende blogumda bir yazı yazmıştım: Alışkanlıklar
Umarım kullandıktan sonraki deneyimlerinizi de okuma şansım olur.
Temmuz 17th, 2008 at 9:37
[…] F ve Q Klavye savaşı hakkındaki görüşlerim şu sayfadaki harika derlemeyi okuyunca biraz […]
Temmuz 17th, 2008 at 11:25
Fe klavyeye yaklaşık bir hafta önce terfi ettim.
Kullandığım kısayollar klavye değişiminde olumsuz etki yaratmadı. Aksine daha hızlı kullanır oldum kısayolları. Çünkü yeni bir klavle düzeni öğrenirken on parmak çalışmaya başladım.
Temmuz 17th, 2008 at 15:58
Fe klavyeye terfi…
Zor, yıllar sonra alışılmış Q klavyeyi değiştirmek. Yeni sistem kurulumlarında her zaman karşımıza çıkan bir soru vardır; Türkçe Q klavye mi, Türkçe F klavye mi? […]
……
Temmuz 21st, 2008 at 21:55
Merhaba,
Sayın Hasan Yılmaz öncelikle site hakkında bir-iki söz söylemek isterim. Gerçekten bu tip bir çalışmanın arayışı içinde olan insanlardan biriyim. Bilgisayar alanında oturmuş bir terimler sözlüğü olmasını çok isterim. Maalesef TDK bu konuda yeterince etkili değil.
Ancak siteniz bence gereken biçimde değil. Bir “blog” (günlük) sistemi bu proje için yetersiz kalacaktır. Bir müddet sonra tamamen “tag” (etiket) lere bağlı olacaksınız. Gerçi kullandığınız etiket sistemi geliştirilerek ihtiyacı karşılaması (ileride büyük bir arşiv olması) kolaylıkla sağlanabilir.
Sitenizi elimden geldiği kadar desteklemek istiyorum.
————————————-
Yazı hakkında:
“On parmak” isimli bir program vardı, bilenler bilir. Windows 3.1 den bu yana sanırım var. 2.0 sürümü ücretsiz indirilebiliyor. Hem Q hem de F klavye kullanımını oradan dersleri sırasıyla takip ederek öğrenmeniz mümkün. Şu an Q klavye kullanan ve kullandığı yazılımlar tamamen Q ya göre ayarlanmış biri olarak F e pek sıcak bakamıyorum ama dizilişi beni hep hayran bırakmıştır. Çünkü yazarken bir sesli bir sessiz harf yazdığınızı düşünürseniz kontrol sürekli sağ elden sol ele- sol elden sağ ele uyum içinde geçip duracaktır.
Bir gazetecinin köşesinde (hatırlayamıyorum maalesef ismini) Q klavyenin yazımı yavaşlatmak için icad edildiğini de okumuştum. İnsan harflerin dizilişine bakınca hak veriyor :-)
Eski Tercüman gazetesinin başlattığı bir “Yaşayan Türkçemiz” hareketi vardı. O hareket TDK tarafından resmi olarak desteklenmemişti ama Türkçe kullanımına çok faydaları dokunmuştu. Umarım bu hareketiniz de bizlere çok şeyler katacak, kazandıracaktır. Hazırladığımız belgelerde daima İngilizce eşdeğeri yerine Türkçe sini kullanmayı, gerekiyorsa İngilizcesini belirtmeyi isteriz. Bu projeniz için teşekkürler…
Temmuz 21st, 2008 at 23:39
Blog sistemini tercih ettim çünkü güncellik bu şekilde en yüksek seviyede olacak.
Etiket sistemi ise bir sözlükten çok Türkçeyi tehdit eden kelimeleri daha rahat görmeye yarayan bir araç sadece.
Ayrı bir sözlük olması iyi olurdu. Ancak önemli olan sözlük olup olmaması değil. Önemli olan insanların ana dil bilincine sahip olması ve bunu pratiğe dökmesidir. En büyük destek de bu şekilde olabilir.
Ayrıca bir destek sayfası hazırlamayı düşünüyorum. Tek kişi ile çok etkili olmaz bu iş, genele yaymak gerek.
Güzel düşünceleriniz için teşekkürler.
Ağustos 1st, 2008 at 10:07
klavye:clavier fransızca
şimdi fransızca kelimeleri okunduğu gibi yazarsan “türkçe” mi konuşmuş olursun?
yoksa sitenin ismi “hedef fransızca”mı olacak? yoksa bizler çok mu “kek” miyiz?
Ekim 4th, 2008 at 12:03
nedir bu ikilemlik okul hayatı boyunca f klavye kullan harflerin yerini beynine kazı sonra okul dışında emek harcadığımız f kalvye yerine Q lara muhtac ol.öyle zorki buna alışmak okul hayatı biteli üç yıl oldu ben hala Qlarla saklambaç oynuyorum.ama böyle gelmiş böylede gider.benim kaderimi yaşayan yüzlerce insan var.bizde zaman alsada üstesinden gelicez.
Ekim 14th, 2008 at 19:56
bence en iyisi f klavye ama günümüzde malesef q klavye yaygın ve ben bundan memnun değilim ama ben mecburen q kullanıyorum(bilgisayar leptop)
Kasım 21st, 2008 at 15:19
benim kılavyemde f ama ben on parmak kılavye ögrenmek için indirdim bunun için yardım istiyorum kendi kendime daha kolay ögrenmenin yolu varsa paylasalım on parmak kılavyeyi hem devlet daiirelerinde f kulanılıyor diye biliyorum
Kasım 22nd, 2008 at 15:15
Aşağıdaki adreste çevrimiçi f klavye öğrenme hizmeti veriliyor:
http://www.turkegitim.net/Klavye.aspx
Ocak 10th, 2009 at 4:40
Mecburren Q klavye kullanıyorum. Bazı programları kullanırken Q kalvye kullanmak kaçınılmaz oluyor. Hatta Türkçe Q bile yeterli olmuyor. İngilizce Q kullanmak zorunda kalıyorum.
Ocak 12th, 2009 at 20:20
Q klavyesini hikayesi nerde
Ocak 19th, 2009 at 11:44
# Enes Genç
Türkçe Q yetmiyor demeniz gerçekten ilginç. Çünkü ikisinin arasındaki tek fark, sözde Türkçe olanının sağ tarafına eklenen altı harftir. Diğer tüm tuşlar aynı yerde.
# Berkay
Q klavyenin kayda değer bir özelliği yok. Herhangi bir araştırmanın ürünü değil. Teknik aksaklıkların önüne geçebilmek için tasarlanmış.
Ocak 21st, 2009 at 13:54
çok güzel bir yazı olmuş, tebrikler…
Şubat 14th, 2009 at 20:07
Bizim okulda bir bilgisayar odasındaki yeni bilgisayarlarda F klavye var. Zamanla alışıyorum. Evdeki klavyem Q. F klavyeyi daha önce hiç görmemiştim.
Mart 16th, 2009 at 8:45
arkadaşlar öncelikle herkese slm ve saygılarımı sunuyorum
bence herkes F klavyeye dönmeli çaresizlik içinde herkes bir mazeret uyduruyor neden işyerinizdeki klavyeler pc ye japon yapıştırıcısıylamı yapıştırılmış Q klavyeni çıkart F klavyeni tak ha olurya bi aksilik işten çıkarılma gibi bir neden sende alır klavyeni çıkarsın ….
Nisan 15th, 2009 at 16:04
F ve Q Klavyesi karşılaştırması için yaptığım araştırmayı aşağıdaki adresten indirip inceleyebilirsiniz.
http://www.finanstr.net/eklentiler/FKlavye.rar
Konu ile ilgili sorularınız olursa yanıtlamaya hazırım.
Nisan 22nd, 2009 at 18:19
[…] klavyenin Q klavyeden daha iyi olduğu her araştırmada kanıtlanabilir. Kullandığımız Türkçe klavye yazısında Güven Tanış’ın yorumuyla ulaştım F ve Q klavye hakkında yaptığı […]
Mayıs 2nd, 2009 at 7:57
Türkçe F klavyeleri destek yazıları hep beni güldürmüştür. Ne yazık ki bilgisiz, hatalı ve taraflı olaylara göre hazırlanmış olur.
Örneğin en sık karşılaştığım yanlış, “Türkçe F klavye bilenlerin kendiliğinden öğrendiği, Türkçe Q klavye için kursa gittikleri”dir. Şahsen ben Türkçe Q klavye ile başladım bilgisayar kullanmaya, ancak hiç de kursa gitmeme felan gerek kalmadı. gayet kolay öğrendim.
Burda da gördüğüm olay, “Türkiye’de yaşıyorsanız, zorla size F klavye kullandırtırız” ayrı bir hadisedir. F klavye bilgisayar kullanımı için tasarlanmış gibi yansıtılsa da, esasında F klavye, Türkçe yazım işlerinde daktilo kullanımı için tasarlanmıştır. Ve gördüğüm kadarıyla, F klavyeyi savunanlar, daktilo temelinden gelmiş ve Bilgisayar kullanımında Q’ye alışamamış kişiler oluyor.
Q klavye ingilizce kökenlidir. “Q klavyede kasti olarak en çok kullanılan harfler klavyenin en ücra köşesine atılmıştır” diyorsunuz da, bu kasten yapılmış birşey değildir. Q klavyenin Türkçe’ye uyarlanmasında, esas harf tuşların yeri korunmuş, noktalama işaretleri yerine Türkçe harfler yerleştirilmiştir. Klavye ilk yaratıldığında Türkçe’ye kasti olarak böyle birşey uygulamamştır. Sadece Türkçe Q klavyelerinde de değildir bu hadise, diğer dillerde de kendine özgü harfler benzeri şekilde konulmuştur.
En uygun yer diye sürekli ortadan bahsediyorsunuz, ancak kenarlarda bulunan harflerin en çok kullanılan harf olmasında bir sakınca görmüyorum. Hatta daha kolay kullanım yarattığını da söyleyebilirim. Elleri ortada tutup dar bir alanda çalışmaktansa, geniş yayıp geniş alanda çalışmak işleri daha kolaylaştırıyor. Ayrıca İngilizce’de de J harfi pek yaygın sayılmaz. “En az kullanılan harfler kenara atılmış” derken A harfinin İngilizcedeki yaygın harflerden biri olduğunu söyleyebilirim.
“Türkçe Q Klavye, adı bile yabancı” derken çok tuhaf bir cümle ortaya konduğunu da işaret etmek istiyorum. Türkçe dilinde yazılmış bir cümle neden yabancı olsun ki… Belki içinde bir tane de Türkçe’de olmayan harf var diyebiliriz ama o da Latin alfabesinden bir harf. Hem ona bakarsanız, Türkçe klavye ile, ne İngilizce’de, ne Türkçe’de olmayan ä, ã, â gibi harfleri de yazabildiğimize dikkat çekmek isterim.
Bilgisayarların birinci amacının Word’de Türkçe yazı yazmak olmadığını, programlama yapmak, internette yabancı sitelere girmek, programlamlarda kısayol kullanmak gibi amaçlarının daha yaygın olduğunu da söylemek isterim.
Bilgisayarda tek yaptığı Türkçe yazı yazmak olan kişiler Türkçe F klavye alabilir, ama Ctrl+X, V, C, Z gibi kısayolları da unutmamak gerek.
Son bir nokta, o diagramlardaki de Türkçe Q klavye tasarımı değil zaten. Küçük shift tuşu, çift satırlı enter tuşu gibi unsurlar atlanmış.
Mayıs 2nd, 2009 at 20:56
Murat Arkadaşa Yanıt:
Arkadaşım eleştirinizi anlayışla karşılıyorum ancak şu gerçeği gözardı etmeyin: F klavye yalnız Türkçe klavye olduğu için değil, şu anda dünyada kullanılan klavyelerin içinde en bilimsel olan klavyedir. Q klavye konusundaki eleştirileri yalnız biz yapmıyoruz. Q klavye kullananlar bile iyi klavye diyemiyor. Bu konuda ABD’de bile çalışmalar yapılmış ve Dvorak adında bir araştırmacı Q klavyeye alternatif olarak bir klavye hazırlıyor. Daha bilimsel ve ergonomik bir klavye. Bu klavyeye bakarsanız bizim F Klavye ile çok benzerlik gösteriyor. Bu konudaki çalışmamı internette e-kitapçık şeklinde sundum. Okumanızı öneririm. Çünkü 1955 yılından sonra böyle bir araştırma yapılmadı.
Kesinlikle F klavye kullanmak zorunda değilsiniz. Ancak en azından şunu bilerek kullanın: F klavye, Q klavyeden üstündür. Bu yalnız Türkçe için geçerli değil, İngilizce yazımda da F klavye, Q klavyeye göre üstündur.
Dosyayı indirmeniz için adresi bir kez daha veriyorum:
http://www.finanstr.net/eklentiler/FKlavye.rar
Konu ile ilgili yine kafanıza takılan ya da sormak istediğiniz bir şey olursa lütfen yazın, her türlü tartışmaya açığım.
Kolay gelsin.
Mayıs 10th, 2009 at 12:17
SAYIN üstadlar ve üyeler ben uzun zamandir türkce yazi klavyesi programi ve türk cumhuriyetlerinin türkcesi alfabetiklerine göre acilen ihtiyacdan dolayi eger sizlercede mevcud ise lütfen bana gönderebilirseniz tesekür ederim
atatürkmenbey
Haziran 2nd, 2009 at 18:25
Evet çoğu arkadaşında dediği gibi mahkum bırakılmışız Q klavye kullanmaya. Fakat bu engeli aşmak zor değil arkadaşlar. Biraz desteklemek lazım. Mesela PArdus gibi…
Birileri çok fazla emek harcadı hala daha uğraşıyorlar ve halkımız da kanındaki milliyetçilik duygusundan ve bilinçli olmasından dolayı bu çabaların hakkını yavaşda olsa veriyor. Umarım kısa zamanda bu uğraşlar gerekli karşılığı alır.
Temmuz 28th, 2009 at 15:13
herkese iyi gunler.
bir oyun delisi olarak sunu one suruyorum.
turkiyede benimgibi (oyun delisi) bircok insan yasiyor. oyunlarda malesefki q klavyeye gore yapiliyor. ingilizce q klavyeyi arastirmadim ama kendi dillerinde bir islevi varki bu sekilde olmus.
bence turkiyede q klavye kullanilmaya baslamasinin tek nedeni oyunlardaki W – A – S – D tuslaridir. bu tuslarin karsiligi F klavyede G – U – I – E olunca bir cok oyunda problem cikiyor. ozellikle counter strike oyununda klavyedeki tuslarin % 50 ye yakini kullaniliyor. boyle bir durumda malesefki F klavye kullanilmasi olasiligi malesefki ortadan kalkiyor.
ulkemizdeki bilgisayarlarin %60 tan fazlasi (benim dusuncem) oyun icin kullanildigi icin boyle bir vaaka meydana geldi diye dusunuyorum.
(yazim yanlislari noktalama isaretleri turkce kullanimimdan dolayi cok ozur dilerim)
herkese tekrar iyi gunler
Aralık 10th, 2009 at 20:59
bir süre önce 10 parmak çalışması yaptım. yazımı hızla ilerlettim ama yanlış giden birşeyle olduğunu farkettim. ne kadar uğraşsamda bazı harfleri yazarken zorlanıyorum ve aynı parmak bir o yana bir bu yana gidip geliyor. tesadüfen bir muhasebe sınıfında f klavye gördüm. kısa bir süre inceledim ve çok hoşuma gitti. q klavyedeki sorunlara f klavyede raslamıyorsun. bırakın tek parmağı tek el üzerinde bir yoğunlaşma bile yok. en kısa zamanda f ye geçeceğim.
Eylül 20th, 2010 at 15:44
rkadaşlar Merhaba yabancı bir ülkeden aldığınız klavyelerde 6 harf (Ğ, Ü, Ş, İ, Ç ve Ö) de dahil olmak üzere yaklaşık 21 karakter eksiktir biz bu eksikliği giderebiliyoruz üstelik etiket ile de değil direk tuş basımı yaparak sitemiz ziyaret etmenizi tavsiye ederim http://www.turkcekalvye.net – destek@turkceklavye.net
Eylül 23rd, 2010 at 6:02
F klavye 1930’lardaki güneş dil kuramı gibi geçersiz ve uyduruk bir klavyedir.
Faşist anlayış gibi F klavyenin de tarihin tozlu raflarında yerini alması gayet normal bir durumdur.
Ekim 7th, 2010 at 14:10
Arkadaşlar, F klavye kullanmak için illa F klavye satın almak zorunda değilsiniz. Denetim masasından basit bir ayarlarla Q klavyenizi F olarak kullanmanız mümkün. Elbette, klavye’de görünen tuşa bastığınızda başka bir harf yazması pek hoş olmasada alışamayacağınız bir durum değil… Ben bu şekilde uzun süre Rumca metinler yazdım.
Şubat 15th, 2012 at 21:32
Bu yazi ile bizi bilgilendirenlere tesekkur.
Şubat 21st, 2012 at 6:53
88 yılından beri bilgisayar kullanıyorum, mesleğim bilgisayarla ilgili, 8 sene yurt dışında yaşadım ve halen yurt dışında yönettiğim bir ofisim var.
Kısacası globalleşmenin nimetlerini çok yakından tanıyorum.
Hayatı boyunca F klavye kullanan birisinin Q klavye ye adaptasyonu çok zordur, artık telefonların bile klavyesi olan bu dönemde farklı bir standart yarardan daha çok zarar getirecektir.
Farklı standartlar teknoloji yarışında bizi ileri değil geri götürecektir…
Mart 24th, 2012 at 14:59
Emeğine sağlık sayın yönetici gerçekten çok bilgilendirici bir yazı olmuş.Teşekkür eder, bilgi paylaşımının devamını dilerim :D